جایگاه سرمایه اجتماعی در بستر قدرت نرم با تاکید بر آراء امام خمینی(ره)

از مهم‌ترین موضوعات دهه‌های اخیر که تحول شگرفی را در حوزه قدرت و اجزا و عناصر آن و نیز کاربست قدرت پدید آورده است بعد جدیدی از قدرت به نام قدرت نرم است. گرچه ادبیات مدرن و مورد استفاده آن توسط اندیشمندان غربی مانند جوزف نای نظریه‌پردازی شده است اما در دهه‌های 70 و 80 میلادی نهضت امام خمینی جز با استفاده از همین مؤلفه‌های اجتماعی و فرهنگی که امروز در قالب قدرت نرم می‌شناسند به پیروزی نرسید. یکی از مهم‌ترین این مؤلفه‌ها مفهومی به نام سرمایه اجتماعی است که حضرت امام با تبیین صحیح و کاربست دقیق و نیز شناخت همه جانبه از روحیات و فرهنگ افکار عمومی از آن به عنوان پلی برای پیروزی انقلاب استفاده کرد که در این پژوهش به دنبال تبیین و چگونگی استفاده از آن توسط حضرت امام هستیم. در این پژوهش با تاکید بر اندیشه‌های امام خمینی که مفهوم سرمایه اجتماعی از مضامین مورد تاکید در فرمایشات ایشان به خصوص در حوزه سیاسی و اجتماعی است، ابتدا منظومه فکری ایشان در خصوص سرمایه اجتماعی که شامل مؤلفه‌ها، عناصر و اهمیت آن در شکل‌گیری یک جامعه اسلامی است توضیح داده خواهد شد و همچنین به نقش تاریخی مردم و استمرار حضور کمی و کیفی آنها در شکل بخش به سرمایه اجتماعی و باز تولید آن در جهت اقتدار فرهنگی و هویتی کشور پرداخته خواهد شد. این سرمایه با اقدام فردی یا جمعی به تدریج و فرایندی شکل می‌گیرد و ریشه‌های آن با ایجاد شبکه‌های معقولانه، حس اعتماد، تفاهم بین الاذهانی و مشارکت جمعی با هدف تقویت انسجام درونی جامعه و در یک فرآیند تاریخی قابل شناخت است که البته در سده اخیر تاریخ ایران گسست‌ها و انقطاع‌های مختلفی مانع از هم افزایی و انباشت سرمایه اجتماعی شده‌اند. این مقاله به این پرسش پاسخ می‌دهد که جایگاه سرمایه اجتماعی در اندیشه‌های امام چیست و ایشان چگونه با بهره گیری از هویت اجتماعی جوانان به ساخت هویتی نظام اسلامی کوشیده‌اند؟